Адам ағзасы кейбір жасушаларды (мысалы, қан мен ішек жасушаларын) жаңарта алса да, ішкі құлақтағы сенсорлық түкті жасушалар зақымданғанда олар қалпына келмейді. Бұл жағдай жиі есту қабілетінің жоғалуына немесе тепе-теңдік бұзылыстарына алып келеді. Ал балықтар, бақалар мен құстар мұндай жасушаларды оңай қалпына келтіре алады.
Nature Communications журналында жарияланған зерттеуде, Стоверс институтының ғалымдары зебра балығының сенсорлық түкті жасушаларын қалай қалпына келтіретініне әсер ететін екі генді анықтады. Бұл гендер жасушалардың бөлінуін басқарып, ішкі құлаққа ұқсас құрылым — нейромасттардағы екі түрлі тірек жасуша типінің өсуін бақылайды.
Нейромасттар — балық денесінің бойымен орналасқан, су қозғалысын сезуге жауапты сезімтал мүшелер. Олар адам құлағындағы сенсорлық түкті жасушаларға ұқсас. Ғалымдар зебра балығының мөлдірлігі мен генетикалық икемділігінің арқасында тірек және предшественник (ілеспе) жасушалардың қалай жаңарып, жаңа түкті жасушаларды қалай тудыратынын нақты бақылай алды.
Зерттеу нәтижесінде әр түрлі cyclinD гендерінің әртүрлі жасуша топтарының бөлінуін дербес түрде реттейтіні анықталды. Бұл механизм жасуша қорын сарқымай-ақ, түкті жасушаларды үздіксіз жаңартуға мүмкіндік береді. Зерттеушілер гендердің біреуін өшірген кезде, тек бір жасуша тобы ғана бөлінуді тоқтатқан. Бұл ашылу әртүрлі тіндердегі — мысалы, ішек немесе қан жасушаларындағы — жасуша өсуін тереңірек түсінуге жол ашады.
Зебра балығының бұл ерекшеліктерін зерттеу адам жасушаларында осындай регенерациялық механизмдерді іске қосуға көмектесуі мүмкін. Ғалымдар болашақта бұл процестерді адамның есту қабілетін қалпына келтіру және регенеративті медицина саласында қолдануға үміттенеді.