Каролин институтының зерттеушілері жасанды интеллект құралын қолданып, 70 жастағы адамдардың ми суреттерін талдады. Сондай-ақ олардың биологиялық жасын бағалады. Зерттеу барысында қан тамырларына зиян келтіретін факторлардың, мысалы, қабыну мен глюкоза деңгейінің жоғары болуы, мидың қартаюына әсер ететіні анықталды.
Швецияда жыл сайын 20 000-нан астам адам деменцияның әртүрлі түріне шалдығады, олардың шамамен үштен екісі Альцгеймер ауруына тиесілі. Алайда ми қартаюының жылдамдығына денсаулық пен тәуекел факторлары әсер етеді.
«Жақында Альцгеймер ауруына қарсы жаңа дәрілер пайда болғанымен, олардың бәріне бірдей әсері болмайды. Сондықтан біз ми жасушаларын қартаю үдерістеріне қарсы тұру қабілетін арттыратын тәсілдерді зерттегіміз келеді», – дейді зерттеу жетекші Анна Марселла
Жасанды интеллекттің көмегімен ми жасын бағалау
Зерттеуге Швецияның Гётеборг қаласындағы H70 когортасынан шақырылған 739 когнитивті дені сау 70 жастағы ер адам қатысты, оның ішінде 389-ы әйелдер. Зерттеушілер МРТ арқылы олардың миын зерттеп, жасанды интеллект негізіндегі арнайы алгоритм арқылы ми жасын бағалады.
Нейрогериатрия профессоры Эрик Уэстман бұл жайында былай деді: «Бұл құрал әлі де толықтай бағалауды қажет етеді, бірақ болашақта, мысалы, деменцияны зерттеу үшін клиникалық қолдану мүмкіндігі бар».
Ми суреттері липидтер, глюкоза және қабынуды өлшеу үшін алынған қан үлгілерімен толықтырылды. Қатысушылар когнитивті тестілеуден өтті. Сонымен қатар олардың өмір салты факторлары, соның ішінде физикалық белсенділік пен медициналық жағдайлар туралы деректер де жиналды.
Жасанды интеллект құралдары екі жынысқа орта есеппен 71 жастағы ми жасын бағалады. Содан кейін зерттеушілер «ми жасындағы айырмашылықты» есептеп, қатысушылардың биологиялық ми жасынан хронологиялық жасын алып тастады. Зерттеу нәтижесінде қант диабеті, инсульт, ми қан тамырларының аурулары және қабыну мидың қартаюына ықпал ететіні анықталды. Ал үнемі физикалық белсенділікті қамтитын салауатты өмір салты мидың жас көрінуімен байланысты болды.
«Бұл зерттеу қан тамырларына зиян келтіретін факторлардың миға да кері әсер ететінін көрсетеді. Сондықтан қан тамырларының денсаулығын сақтау өте маңызды, мысалы, қандағы глюкоза деңгейін тұрақты бақылауда ұстау қажет», – дейді Анна Марселла.
Жыныстық ерекшеліктерді зерттеу
Зерттеу нәтижелері әйелдер мен ерлер миының қартаюы мен жасаруының әртүрлі факторларға байланысты екенін көрсетті. Бұл әйелдер мен ерлердің мидың тұрақтылығын қалыптастыру тәсілдерінің де ерекшеленетінін білдіреді. Енді зерттеушілер биологиялық детерминанттар (гормондар) мен әлеуметтік-мәдени әсерлерді зерттеуді жоспарлап отыр. «Келесі жылы біз орта және егде жастағы адамдардың әлеуметтік денсаулығы, соның ішінде әлеуметтік қатысу, байланыс және қолдау, сондай-ақ ұйқы мен стресстің ми тұрақтылығына қалай әсер ететінін зерттеуді бастаймыз. Оған қоса әйел денсаулығына қатысты факторларға ерекше назар аударамыз», – дейді Анна Марселла.