Әлемдегі энергетикалық ландшафт өзгеруде, және атом электр станциялары (АЭС) әртүрлі елдердің энергетикалық саясатының бір бөлігі ретінде қарастырылып жатыр десекте болады.Еуропа елдері соңғы жылдары атом энергиясынан бас тарту немесе оны қысқарту бағытында қадамдар жасауда, ал Қазақстанның АЭС салу мәселесі өзекті болып тұр.
Қазақстанның атом энергиясына қатысты саясатына келетін болсақ.
Қазақстан атом энергиясын өзінің энергетикалық стратегиясының маңызды бөлігі ретінде қарастырады. Елдің АЭС салу жоспары бірнеше себептермен негізделіп отыр.Олар мысалы:
Энергетикалық қажеттіліктер
Қазақстанның энергетикалық қажеттіліктерін қамтамасыз ету мақсатында атом энергиясын пайдалану жоспары бар. Елдің энергетикалық секторындағы сұраныстың артуы және көмірсутек ресурстарының тұтыну көлемінің жоғарылауы атом энергиясына сұранысты арттырады.
Және Экологиялық факторлар
Қазақстан көміртек шығарындыларын азайтуға ұмтылуда. Атом энергиясы көміртексіз энергия көзі ретінде қарастырылып, экологиялық таза энергия өндіру мақсатында қолданылады. Бұл экологиялық таза энергия көздерін дамыту мен қолданудың маңызды аспектілерінің бірі болып табылады.
Ұлттық қауіпсіздік
Қазақстанның атом энергиясын дамытудағы мақсаты – елдің энергетикалық тәуелсіздігін арттыру. Атом электр станциялары елдің энергия қауіпсіздігін қамтамасыз етудің бір жолы болып табылады.
Халықаралық ынтымақтастық
Қазақстан атом энергиясы саласында халықаралық ынтымақтастықты да дамытуда. Ел халықаралық деңгейде атом энергиясы бойынша тәжірибе алмасу, қауіпсіздік стандарттарын қамтамасыз ету және жаңа технологияларды енгізу бағытында белсенді жұмыс істейді.
Еуропа елдерінің атом энергиясынан бас тарту үрдістеріне тоқталатын болсақ:
- Германия
Германия атом энергиясынан бас тарту саясатын 2011 жылы Фукусима апатынан кейін айқын түсінді. Неміс үкіметі атом электр станцияларын кезең-кезеңімен жабу туралы шешім қабылдады. Бұл шешімнің негізінде экологиялық қауіпсіздік, жаңартылатын энергия көздеріне көшу және ядролық қауіпсіздік мәселелері тұр. Қазіргі уақытта Германияның барлық АЭС-тері жабылған немесе жабылу процесінде.
- Швейцария
Швейцария да атом энергиясынан бас тарту саясатын қабылдады. 2011 жылы швейцариялықтар ядролық энергияны пайдалануды тоқтату туралы референдум өткізді, нәтижесінде жаңа АЭС салуға тыйым салынды. Швейцария өзінің энергия қажеттіліктерін жаңартылатын көздер арқылы қамтамасыз етуге ұмтылуда.
- Италия
Италияның атом энергиясынан бас тарту саясаты өткен ғасырдың соңынан бері күшінде. 1980-1990 жылдардағы ядролық апаттар мен қауіпсіздік мәселелері Италияның атом энергиясынан толықтай бас тартуына әкелді. Италияның энергия саясаты негізінен жаңартылатын көздерге және энергия тиімділігіне бағытталған.
Еуропа елдері атом энергиясынан бас тарту немесе оның көлемін қысқарту бағытында нақты қадамдар жасап жатқанда, Қазақстан атом энергиясын дамыту мен пайдалануға үлкен мән беріп отыр. Қазақстанның энергетикалық қажеттіліктерін қамтамасыз ету, экологиялық талаптарды орындау және ұлттық қауіпсіздікті сақтау мақсатында атом энергиясын пайдалану стратегиясы маңызды рөл атқарады. Әр елдің атом энергиясына қатысты саясаты оның өзіне тән энергетикалық, экологиялық және экономикалық жағдайларына негізделген.
Фотосурет dknews.kz
Қуанышова Аяжан Серікқызы