Мэриленд университеті мен Гавай университетінің геологтар тобы Жер тарихындағы ең ірі жанартау атқылауларының бірі — Онтонг-Ява платформасының пайда болуын Тынық мұхитындағы көне суасты ыстық нүктемен байланыстыра отырып, ұзақ уақытқа созылған геологиялық жұмбақты шешті, деп хабарлады Nature журналында.
Луисвилл ыстық нүктесінің бір мезгілде екі ірі геологиялық құрылымды — Оңтүстік Тынық мұхитындағы жанартаулық тізбекті және Онтонг-Ява платосын қалыптастырғанын дәлелдеді. Бұл жаңалық Тынық мұхиты ойпатының дамуын жаңа қырынан түсіндіруге мүмкіндік береді.
«Бұған дейін бізде Тынық мұхитындағы жанартаулар туралы үзінділерге негізделген түсінік қана болды. Біз алғаш рет жас және көне жанартаулық жүйелер арасындағы нақты байланысты көрсете алдық», — дейді зерттеуші, геология ғылымының кандидаты Вэл Финлейсон.
Ғалымдар Самоа маңындағы бұрын белгісіз және жасы күтілгеннен әлдеқайда көне суасты жанартауларын зерттеу барысында жаңалық ашты. Радиоизотоптық талдау мен химиялық құрамын салыстыру арқылы бұл құрылымдардың Луисвилл ыстық нүктесінің ерте кезеңіндегі «вулкандар ізіне» жататыны анықталды. Геологиялық процестер нәтижесінде жер қыртысы ыстық нүкте үстімен қозғалған сайын мұндай іздер түзіледі.
«Бұл вулкандық іздер — планетаның терең құрылымдық тарихының куәсі. Олардың жасы мен орналасуын анықтау арқылы біз Тынық мұхиты плитасының қозғалысын және жанартаулық белсенділіктің эволюциясын дәлірек модельдей алдық», — деп түсіндіреді Финлейсон.
Зерттеу нәтижелері Тынық мұхитындағы басқа да көне жанартаулық құрылымдарды зерттеуге жол ашып, аймақтағы арал мемлекеттердің геологиялық негіздерін тереңірек түсінуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар бұл жаңалық ғаламдық жанартаулық процестерді зерттеуде маңызды үлес болып саналады.
«Біз бір геологиялық тізбектің сырын аштық, бірақ Жер тереңіндегі көптеген құпиялар әлі зерттелмеген. Әрбір жаңа ашылым — планетамыздың өткенін тануға және болашағын болжауға жасалған маңызды қадам», — дейді Финлейсон.