Иранның солтүстік-шығысындағы Тепе-Чалов археологиялық ескерткішінде ғалымдар 3000 жылдан астам бұрын өмір сүрген жас әйелдің бай моласын тапты. Ол Ұлы Хорасан өркениетінің (GKC) өкілі болған және шамамен 18 жасында табиғи себептерден қайтыс болған, деп мәлімдеді ғалымдар.
Ерекше жерлеу рәсімі
Қабірге алтын сырғалар, алтын сақина, піл сүйегінен және қола түйрегіштер, қола айна, керамика ыдыстар, сондай-ақ адам аяғы бейнеленген қола мөр қойылған. Ең назар аударарлық жәдігер – хлорит минералынан жасалған, жылан мен шаян бейнелері ойылған қара тас қорап. Бұл қорап көне заманда кең тараған көз сүрмесін (kohl) сақтауға арналған. Зооморфты өрнектер, зерттеушілердің пікірінше, ритуалдық немесе қорғаушы мәнге ие болуы мүмкін.
Сауда және байланыстар
Қабірден табылған лазурит моншақтары мен піл сүйегі заттар бұл қауымның алыстағы аймақтармен – қазіргі Ауғанстан мен Үнді алқабымен – сауда байланыстары болғанын көрсетеді.
Әлеуметтік мәртебе
Зерттеуді жүргізген археолог Али Вахдати бұл жас әйелдің мәртебесі мен байлығы жеке жетістігінен емес, тұқым қуалайтын әлеуметтік статустан келгенін айтады. Ұлы Хорасан өркениетінің археологиялық деректерінде жасөспірімнің осындай бай қабірі – сирек кездесетін құбылыс.
Мәдени контекст
Тепе-Чаловта табылған 48-ге жуық қорымның көпшілігі Бактрия-Маргиана археологиялық кешеніне (BMAC) жатады. Бұл қола дәуіріндегі мемлекет Месопотамия және Үнді алқабымен сауда жасап, бекіністі қалалар мен монументалды архитектурасымен танылған. Жас әйелдің қабірі б.з.д. III мыңжылдықтың соңына жатады деп болжанады.