Фотосуреттер «ESA/TGO/CASSIS»
Жақында астрономдар жаңа зерттеу аясында бөтен ландшафтты зерттеп жүргенде, Марс бетінен жарқырап тұрған таңғажайып «күліп тұрған суретті» байқады. Белгілі бір жағдайларда ғана көрінетін эмоцияға ұқсас бұл құрылым миллиардтаған жылдар бұрын құрғап кеткен ежелгі көлдің қалдығы және ол Қызыл планетадағы бұрынғы өмірдің белгілерін жасыруы мүмкін дейді ғалымдар.
Еуропалық ғарыш агенттігі (ЕҒА) 7 қыркүйекте Instagram желісінде смайликке ұқсас суретпен бөлісті. Бұл ежелгі хлорид тұздарының шөгінділерінен құралған сақина мен екі метеорит кратері көзінен тұрады. Оны 2016 жылдан бері Марстың жұқа атмосферасындағы метан мен басқа да газдардың деңгейін зерттеп келе жатқан ЕҒА-ның ExoMars Trace Gas Orbiter аппараты түсірген.
Әдетте мұндай шөгінділер Марс бетінің қалған бөлігінен айырмашылығы жоқ. Алайда, инфрақызыл камералар, мысалы, ExoMars Orbiter қолданған кезде, тұздар қызғылт немесе күлгін түсте көрінеді.
Бұл сурет 3 тамызда Scientific Data журналында жарияланған зерттеу аясында түсірілді. Зерттеушілер ExoMars Orbiter аппаратының суреттерін пайдаланып, Марстағы хлорид тұздарының шөгінділерінің алғашқы сенімді каталогын жасады. Нәтижесінде команда бөтен планетаның әр жеріне шашылған, көлемі 300-ден 3000 метрге дейінгі 965 түрлі шөгінділерді анықтады. Қазіргі уақытта смайликтің нақты көлемі белгісіз.
Бұл шөгінділер ерекше маңызды, өйткені олар «биологиялық белсенділік пен сақталу үшін оңтайлы жағдайларды қамтамасыз ете алады», бұл оларды «астробиологиялық зерттеулердің негізгі нысаны» етеді деп жазды зерттеушілер өз мақаласында.
Бір кездері Марс суға толы әлем болған, онда көлдер, өзендер және Жердегі мұхиттарға ұқсас таяз мұхит болған. Бірақ шамамен 2-3 миллиард жыл бұрын климаттың күрт өзгеруінен кейін су құрғап кетті. Бұл, бәлкім, Марс өзінің магнит өрісінен айырылуына байланысты орын алған, нәтижесінде күн желі планетаның атмосферасын біртіндеп жоя бастаған. Соның салдарынан сұйық су қатып қалған немесе ғарышқа буланып кеткен.
Назым МАЛИККЫЗЫ