PLOS One ғылыми журналында 2024 жылғы 7 мамырда жарияланған зерттеу салқын суға шомылудың бұлшықет қалпына келуіне әсеріне қатысты кең таралған пікірлерге күмәнмен қарауға негіз береді. Швейцарияда жүргізілген бұл зерттеу нәтижелері суық немесе ыстық суға шомылу қалпына келу көрсеткіштеріне айтарлықтай әсер етпейтінін көрсетіп отыр.
Зерттеуге 23 жас шамасындағы 30 әйел ерікті қатысқан. Қатысушылар 20 реттен тұратын 5 жиынтық секіру жаттығуын орындаған, бұлшықетке айтарлықтай жүктеме түсірілген. Жаттығудан кейін олар үш топқа бөлініп, әр топ келесі қалпына келу протоколдарының бірін орындаған:
- 10 минут бойы 10°C температурадағы салқын суға шомылу;
- 10 минут бойы 40°C температурадағы ыстық суға шомылу;
- суға мүлде шомылмау (бақылау тобы).
Екі сағаттан соң процедура қайталанған. Қалпына келу үдерісі 1, 2 және 3 күннен кейін бағаланған. Негізгі көрсеткіштерге бұлшықет күші, ауырсыну деңгейі, ісіну және қандағы креатинкиназа ферментінің (бұлшықет зақымдануының биомаркері) концентрациясы кірді.
Нәтижелер мен тұжырымдар
Үш топтың арасында бұлшықетті қалпына келтіру көрсеткіштері жағынан статистикалық тұрғыдан маңызды айырмашылықтар анықталмады. Суық немесе ыстық суға шомылу бұлшықет күшінің қалпына келуіне, ауырсыну немесе ісінуге әсер етпеген. Зерттеуді жүргізген мамандардың бірі, физикалық жаттығу және реабилитация саласындағы сарапшы Ванесса Веллауэрдың айтуынша, суық су процедурасының кейбір зерттеулерде оң әсерлері байқалғанымен, дәлелдер жеткіліксіз және нәтижелер нақты қорытынды жасауға мүмкіндік бермейді.
Психологиялық аспектілері
Зерттеуде физиологиялық көрсеткіштерге басты назар аударылғанымен, авторлар субъективті факторлардың да маңызды рөл атқаратынын атап өтті. Салқын суға шомылудан кейін адам өзін сергек немесе шаршағаны басылғандай сезінсе, бұл оның жалпы мотивациясына және жаттығуға деген қатынасына оң әсер етуі мүмкін.
Қорытындылай келе, аталған зерттеу суық немесе ыстық суға шомылудың бұлшықетті қалпына келтіруде айтарлықтай тиімділігін дәлелдемейді. Бұл тәжірибенің психологиялық артықшылықтары болуы мүмкін, алайда физиологиялық тұрғыдан оның әсері шектеулі. Осы салада, әсіресе әйелдерге қатысты қосымша зерттеулер жүргізу қажеттілігі байқалады.