NASA-ның «Хаббл» ғарыш телескопы іске қосылғаннан бері ғалымдар Әлемде 1 триллионнан астам галактиканы анықтады. Бірақ олардың ішінде біздің Құс жолы галактикамызға жақын орналасқан ең маңыздысы — керемет Андромеда галактикасы (Мессье 31). Бұл галактиканы күздің ашық түнінде аспанда жіңішке бейнені байқауға болады, ол шамамен Айдың көрінетін бұрыштық диаметріне тең, деп хабарлады NASA агенттігі.
Бір ғасыр бұрын Эдвин Хаббл «спиральді тұмандықтың» біздің Құс жолымыздан әлдеқайда қашық орналасқанын алғаш рет анықтаған еді. Бұл қашықтық шамамен 2,5 миллион жарық жылы немесе Құс жолының диаметрінен 25 есе үлкен. Оған дейін астрономдар Құс жолы бүкіл Әлемді қамтиды деп есептеді. Хабблдың ашылуы бір түнде космологияға төңкеріс әкеліп, шексіз Әлемнің ауқымын көрсетті.
Андромеданы зерттеудің жаңа кезеңі
Қазіргі таңда Эдвин Хабблдың есімі берілген ғарыш телескопы Андромеда галактикасының толық зерттеуін жүргізіп, бұл галактиканың эволюциялық тарихына қатысты жаңа деректер ұсынды. Ғалымдар бұл тарихтың Құс жолынан айтарлықтай ерекшеленетінін анықтады. Андромеда галактикасы арқылы ғалымдар жалпы Әлемдегі спиральді галактикалардың құрылымы мен дамуы туралы көбірек мәлімет жинады. Себебі біз Құс жолының ішінде орналасқандықтан, оның құрылымын толық зерттеу қиын. Бұл Нью-Йорктің картасын Орталық саябақтың ішінде тұрып зерттеумен тең.
«Хаббл телескопының көмегімен біз галактиканың дискісі бойынша болып жатқан үдерістерді жан-жақты көре аламыз. Мұндай мүмкіндікті басқа галактикалардан ала алмайсыз. Хабблдың жоғары дәлдіктегі визуализациясы арқылы Андромеданың 200 миллионнан астам жұлдызын, оның ішінде біздің Күннен жарық жұлдыздарды ажыратуға мүмкіндік береді. Бұл — көрінген құм түйіршіктері ғана. Жалпы алғанда, галактикадағы жұлдыздардың саны шамамен 1 триллионға жетеді», — дейді Вашингтон университетінің жетекші зерттеушісі Бен Уильямс.
Андромеданы суретке түсіру оңай болмады, өйткені ол аспанда Хаббл жиі зерттейтін галактикалардан әлдеқайда үлкен көрінеді. Бұл мозаика жасауға 10 жылдан астам уақыт пен Хабблдың 1000-нан астам орбитасы қажет болды.
Қорытынды
Андромеда галактикасының зерттелуі оның даму тарихын, Құс жолымен айырмашылығын және өзара ықпалдасу ерекшеліктерін түсінуге мүмкіндік береді. Бұл зерттеулер болашақта NASA-ның Джеймс Уэбб және Нэнси Грейс Роман телескоптарының көмегімен жалғасады. Нэнси Грейс Роман телескопы Хабблмен салыстырғанда кеңірек көру аймағына ие болып, мыңдаған жаңа мәліметтер жинауға жол ашады. Андромеданың жасырын сырлары бізге Әлемнің ғажап құпияларын аша отырып, оның даму тарихын толық түсінуге көмектеседі.