Каролинска институтының жаңа зерттеуі Үндістандағы ұзақ мерзімді ауа ластануы миллиондаған адамның өліміне себеп болатынын дәлелдеді. The Lancet Planetary Health журналында жарияланған зерттеу елде ауа сапасына қойылатын талаптарды қатаңдату қажеттігін айқындайды.
Диаметрі 2,5 микрометрден кіші ұсақ бөлшектерден (PM2.5) тұратын ауа ластануы өкпеге және қанға еніп, Үндістан халқы үшін денсаулыққа үлкен қауіп төндіреді. Зерттеушілер бұл бөлшектер мен өлім-жітім арасындағы байланысты он жылдық кезеңде зерттеген. Зерттеу Үндістанның 2009 жылдан 2019 жылға дейінгі 655 ауданындағы деректерге негізделген.
«PM2.5 концентрациясының тек 10 микрограммға артуы өлім-жітім көрсеткішін 8,6 пайызға ұлғайтты», – деді зерттеу авторы әрі Каролинска институтының экологиялық медицина зерттеушісі Петтер Люнгман.
Зерттеу барысында ауа ластану деңгейі мен өлім-жітім арасындағы байланыс талданған. Нәтижелер көрсеткендей, зерттелген кезеңде 3,8 миллион өлім Үндістанның ұлттық ауа сапасы бойынша ұсынылған 40 микрограмм шегінен асқан ластану деңгейіне байланысты болған. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДСҰ) ұсынған неғұрлым қатаң нормалармен (5 микрограмм) салыстырғанда, бұл көрсеткіш 16,6 миллион адамға дейін өседі. Бұл зерттеу кезеңіндегі жалпы өлім-жітімнің 25 пайызына тең.
Зерттеу нәтижелері Үндістан халқының барлығы ДДСҰ ұсынған шектен асатын PM2.5 деңгейіндегі аймақтарда өмір сүретінін көрсетеді. Бұл жыл сайын шамамен 1,4 миллиард адамның денсаулығына зиян келтіретін ластануға ұшырайтынын білдіреді. Кейбір аймақтарда PM2.5 деңгейі 119 микрограммға дейін жеткен. Бұл Үндістан мен ДДСҰ қауіпсіз деп санайтын мөлшерден әлдеқайда жоғары.
«Нәтижелер қазіргі Үндістанның нормалары денсаулықты қорғауға жеткіліксіз екенін көрсетеді. Ластануды азайту бойынша қатаң шаралар қабылдау – аса маңызды», – деді Петтер Люнгман.
Үндістан үкіметі 2017 жылдан бастап ауа ластануымен күрес бойынша ұлттық бағдарламаны іске асыруда, бірақ зерттеу көптеген аудандарда PM2.5 концентрациясының әлі де өсіп жатқанын айтады. Зерттеушілер жергілікті деңгейде шығарындыларды азайтудың маңыздылығын және ауа ластануының ауқымды әсерін ескеруді атап өтті – себебі PM2.5 бөлшектері жүздеген шақырымға таралуы мүмкін.
«Біздің зерттеуіміз Үндістанда ғана емес, әлем бойынша ауа сапасы саясатын жақсартуға дәлелді негіз бола алады», – деді Петтер Люнгман.