Фотосурет: Кристиан Солем Дания техникалық университетінің Ұлттық тамақтану институтындағы зертханасы Лене Хундборг Кос
Көптеген дәрумендер химиялық зауыттарда синтетикалық жолмен өндіріледі. Алайда Дания техникалық университетінің (DTU) зерттеушілері витамин B2-ні табиғи және қарапайым әдіспен өндіру тәсілін ойлап тапты. Әдіс сүт қышқылды бактерияларды жұмсақ қыздыру арқылы жүзеге асады, деп хабарлайды Дания техникалық университетінің (DTU) зерттеушілері.
Бұл әдіс дамушы елдер үшін үлкен жаңалық болмақ, себебі бұл аймақтарда B2 витаминінің жетіспеушілігі жиі кездеседі. Жаңа әдіс арқылы дәрумендерді бірден тағамға қосуға болады. Қазіргі таңда дәрумендердің басым бөлігі зауыттарда синтетикалық түрде немесе тағамда қолдануға рұқсат етілмеген микроағзалар арқылы өндіріледі. Мұндай әдістер күрделі тазарту процесін талап етеді, бұл өндіріс шығындарын арттырып, энергияны көп қажет етеді. DTU зерттеушілері витамин B2-ні (рибофлавин) өндірудің тиімді әрі экологиялық таза әдісін ойлап тапты. Олар тағамдық өнімдерге рұқсат етілген сүт қышқылды бактерияларды пайдаланып, дәруменді айтарлықтай мөлшерде өндірді.
Қарапайым әдіс – жоғары нәтиже
«Сүт қышқылды бактерияларды жұмсақ қыздыру арқылы B2 витаминің өндіруге болатыны өте керемет. Бұл әдіс йогурт немесе ашытылған тағамдарды дайындау кезінде тағамды B2 витаминің байытуға мүмкіндік береді», – деп атап өтті зерттеу жетекшісі, DTU Ұлттық тамақтану институтының доценті Кристиан Солем. Витамин B2 ағзадағы энергия өндіру және иммундық жүйені қолдау үшін маңызды. Сондай-ақ, ол темірдің сіңуінде маңызды рөл атқарады. Витаминнің жетіспеушілігі ағзада көптеген проблемаларға әкелуі мүмкін.
Бұл инновациялық әдіс дәрумендерді тағам ферментациясы процесіне біріктіреді. Осылайша, дәрумендерді жергілікті деңгейде өндіруге және тағамдарға қосуға болады. Рибофлавин өндіретін бактерияларды қолдану арқылы дәстүрлі тағамдардың құнарлылығын арттыру экономикалық тұрғыдан тиімді әрі қоршаған ортаға зиянын тигізбейді. Бұл әдіс генетикалық модификацияны қажет етпейді. Дәстүрлі синтетикалық дәрумен өндірісіне қарағанда аз энергия мен химиялық заттарды тұтынады. Ферментация процесі үшін тек қарапайым құрал-жабдықтар қажет, олар көптеген үйлерде қолжетімді.
Бактерияларды ерекше жағдайға бейімдеу
Зерттеу тобы бактерияларды «оксидативті стресс» жағдайына бейімдеді. Бұл бактерияларды өзін қорғау үшін көбірек рибофлавин өндіруге ынталандырды.
«Біз Lactococcus lactis бактерияларын қолдандық. Ол ірімшік және сүт өнімдерін ашытуда кеңінен қолданылады. Әдетте, бұл бактериялар 30°C температурада жақсы дамиды. Бірақ біз оларды 38-39°C-қа дейін қыздырдық. Осы жағдайға бейімделу үшін бактериялар өздерін қорғау мақсатында рибофлавин өндіре бастады», – деп түсіндірді Кристиан Солем.
Процесті оңтайландыру барысында зерттеушілер әртүрлі қоректік заттарды қосып, 65 миллиграмм витамин B2-ні ферменттелген субстраттың әр литрінен өндіруге қол жеткізді. Бұл көрсеткіш адамның күнделікті қажеттілігінен 60 есе артық.
Мәдени үйлесімділік пен болашақ әлеует
«Витамин B2 өндіретін сүт қышқылды бактерияларды бастапқы ашытқы ретінде орап, оларды сүт, жүгері немесе маниоканы ашытуға қосуға болады. Бұл әдіс дәстүрлі тағамдардың дәмі мен текстурасын сақтай отырып, автоматты түрде рибофлавин өндіреді», – дейді Кристиан Солем.
Дамушы елдерде ферментация арқылы тағам дайындау дәстүрі кең таралған. Бұл әдіс тағамның сақтау мерзімін ұзартып, қалдықтарды азайтуға көмектеседі. Жаңа әдісті B9 (фолий қышқылы) және B12 сияқты басқа маңызды дәрумендер мен қоректік заттарды өндіруге де қолдануға болады. Сонымен қатар ол қырыққабатты ашыту сияқты әртүрлі тағамдарға енгізілуі мүмкін.