Ноттингем университетінің ғалымдары жүргізген жаңа зерттеу COVID-19 вирусымен тікелей ауырмаған адамдардың да ми жасының пандемия кезеңінде жылдам қартаю белгілерін көрсеткенін анықтады.
Зерттеу Nature Communications журналында жарияланды және оған шамамен 1000 дені сау ересек адамның бойлық (ұзақ мерзімді) МРТ деректері пайдаланылды. Ғалымдар қатысушылардың миын пандемияға дейін және кейін салыстырып, «ми жасы» атты көрсеткішті жасанды интеллект әдістерімен есептеді. Бұл көрсеткіш адамның шынайы жасымен салыстырғанда, оның миының құрылымы мен функциясы қаншалықты «қартайғанын» көрсетеді.
Негізгі қорытындылар
- Ми қартаюының үдеуі пандемия кезеңінде, тіпті COVID-19 жұқтырмаған адамдарда да байқалды.
- Ең айқын өзгерістер қарт адамдарда, ерлерде және әлеуметтік-экономикалық жағдайы төмен топтарда тіркелді.
- Вирус жұқтырғандарда когнитивтік қабілеттердің (ойлау икемділігі, ақпаратты өңдеу жылдамдығы) төмендеуі байқалды, бірақ бұл пандемияның жалпы «қартаю» әсерінен бөлек құбылыс болуы мүмкін.
- Ғалымдар байқаған өзгерістердің қайтымды болуы ықтимал екенін атап өтті.
Пандемия және мидың денсаулығы
Зерттеу жетекшісі д-р Али-Реза Мохаммади-Неджад:
«Ең таңқаларлығы – COVID-19 жұқтырмаған адамдардың да миында қартаю белгілері айтарлықтай күшейгені. Бұл изоляциядан бастап, белгісіздікке дейінгі пандемиялық тәжірибенің ми саулығына ықпалын көрсетеді».
Аға автор, нейровизуализация профессоры Дороти Ауэр болса:
«Мидың денсаулығы тек аурулардан емес, сонымен қатар біздің күнделікті өмір жағдайларымыздан қалыптасады. Пандемия адамдардың, әсіресе әлеуметтік тұрғыдан әлсіз топтардың, өміріне қысым жасады» – деп қосты.
Ғылыми маңызы
Бұл жұмыс Ұлыбритания биобанкі деректерін пайдаланып, пандемия сияқты жаһандық оқиғалардың ми құрылымына қалай әсер ететінін алғаш рет тікелей бақылауға мүмкіндік берді.
Зерттеушілер келешекте бұл өзгерістердің ұзақ мерзімділігін, сондай-ақ миды қалпына келтіру жолдарын анықтауды жоспарлап отыр.