Аляска – жыл сайын ондаған мың жер сілкінісін тіркейтін сейсмикалық белсенді аймақ және әлемдегі ең ірі әрі қауіпті сілкіністердің ошағы. Жаңа зерттеу нәтижелері бұл аймақта ерте ескерту жүйесі (EEW) қауіпті дүмпуді басталардан кемінде 10 секунд бұрын, ал кей жағдайларда 120 секундқа дейін алдын ала хабарлай алатынын көрсетті.
Қауіпті аймақтар және ескерту уақыты
- Магнитудасы 8,3 ірі жер сілкіністері (побережье бойындағы субдукция аймақтары): 10–120 секунд.
- Магнитудасы 7,8 сілкіністер (субдукциялық плита астында): 0–73 секунд.
- Магнитудасы 7,3 таяз қыртыстық сілкіністер (Аляска ішкі бөлігі): 0–44 секунд.
Күтпеген жаңалық – таяз қыртыстық сілкіністердің кейбірінде ескерту уақытының аздығы. Бұл жерлерде сейсмикалық станциялар сирек орналасқан.
Неліктен уақыт маңызды?
Зерттеушілер ескерту уақытын ең жоғары жер қозғалысының басталуына дейінгі аралық деп анықтады. Бұл тәсіл адамдардың нақты әрекет ету сәтін дәлірек болжауға мүмкіндік береді, өйткені алғашқы S-толқын әрдайым қауіпті дүмпуді тудырмайды.
Жүйені жетілдіру жолдары
- Сейсмикалық станциялар санын көбейту – қосымша 5–15 секунд ұтуы мүмкін.
- Мұхит түбіндегі сейсмометрлер (OBS) мен DAS технологиясын енгізу – теңіздегі жойқын, цунами тудыруы мүмкін сілкіністерді ерте анықтау үшін қажет.
- Қашықтағы бекеттердің істен шығуына қарсы резервтік желіні құру.
Аляскадағы ерте ескерту жүйесі – аймақ тұрғындарына секундтардан минуттарға дейін артық уақыт беріп, өмірді сақтап қалуы мүмкін маңызды технология. Дегенмен оны толық ауқымда енгізу үшін инфрақұрылымдық және техникалық жетілдірулер қажет.